vo004
Deze vetvanger is gevonden binnen de grachten van het Hof te Waarder. Waarschijnlijk zijn er meer onderdelen gevonden, die uiteindelijk de puzzel meer compleet zullen maken. Links onder ziet u het gleufje om het vet uit te schenken.

Een vetvanger is een lage, langwerpige bak die onder het spit werd gezet en diende om het vet dat bij het roosteren uit het vlees droop, op te vangen.
Het opgevangen vet kon bij en na het roosteren over het vlees worden uitgegoten. Met behulp van een haak kon de bak aan het oog worden opgetild waardoor het vet een hoek instroomde. Met een lepel kon het er zodoende gemakkelijk worden uitgeschept. Ook kon de vetvanger met behulp van de ogen goed ten opzichte van het vuur en braadspit worden gepositioneerd. De vetvanger komt vanaf de 13e eeuw voor. De omvang neemt in de loop van de tijd toe, terwijl de vorm meer rechthoekig wordt. Met de opkomst van zijn lichtere metalen soortgenoot verdwijnt de zware vetvanger van aardewerk in de loop van de 16e/17e eeuw van het toneel.
De vetvanger kwam in onze regio alleen in huishoudens van welgestelde personen voor. Dit duid er weer op dat de commandeur op de Hof van Waarder een goed leven had.

ka001d2 k

Hoff te Waerder op kaart van groot Waterschap van Woerden rond 1670.

vo004 voorbeeld1

Voorbeeld van een vetvanger

bronnen:
www.geschiedenisvanvlaardingen.nl
P.F.A. van Grinsven (AWN
)

vo011
Dit is een fragment van een middeleeuwse kruik, afkomstig uit Duitsland. Hij is voor 1400 bij het Hof van Waarder terecht gekomen.

ka001d2 k

Hoff te Waerder op kaart van groot Waterschap van Woerden rond 1670.

vo030
Dit 17e eeuws walvisschouderblad diende als uithangbord van een herberg in Barwoutswaarder. Op het bord staat een wapen en de tekst “In den Prins van Oranje”
Het is niet bekend of deze herberg ook werkelijk binnen de grenzen van de Brandschouwerij Nieuwerbrug hebben gelegen.
Het is te zien in het Stadsmuseum van Woerden.

 

vo009bvo009a
Deze Friese munt is gevonden langd de Rijksstraatweg (nu Weijland), tegenover de Betlehemkerk. De Rijksstraatweg was voor de aanleg van de A12 een belangrijke verkeersader tussen Utrecht en Leiden.
De randen zijn niet meer mooi rond, zoals bij meer oude munten. Dit komt omdat men aan de randen het zilver voor een deel heeft weggevijld.
De munt is in 1687 geslagen in Fiesland, maar pas later in Nieuwerbrug terecht gekomen.

Voorzijde
Staande geharnaste ridder naar links, kijkend naar rechts. De ridder heeft in zijn rechterhand een opgeheven zwaard. Voor zijn rechterbeen heeft hij een wapenschild vast met daarin het wapen van West-Friesland.
Tekst: DEVS: FORTI: ET - SPES: NOST: (of variant). Dit is voluit: Deus fortitudo et spes nostra, en betekent: God is onze kracht en hoop.

Keerzijde
De wapens van Hoorn, Enkhuizen en Medemblik in de vorm van een driehoek geplaatst onderling verbonden door een versiering. Daartussen de waardeaanduiding 30 ST (30 stuivers) en het jaartal.
Tekst: MO: NOC ARG - ORDIN: - W:FRISIÆ (of variant). Dit is voluit: moneta nova argentum ordinum West-Frisiae. Dit betekent: nieuwe zilveren munt van West-Friesland.

 

vo033a
vo033b

Deze pan is in de Dubbele Wiericke gevonden, toen hij in 1967 droog lag, na een dijkdoorbraak. Samen met een lepel en sabel, lagen ze op de plaats, waar vroeger fort Nieuwerbrug lag. De kans is groot, dat hij daar door soldaten gebruikt is.

ka003 d3
Fort Pain et Vin (links) en fort Nieuwerbrug (rechts) in 1672.
vo008
Vanaf de Tachtig jarige oorlog lagen er in Nieuwerbrug twee forten om de Spanjaarden tegen te houden. Fort Nieuwerbrug, en fort Pain et Vin.  Tijdens het rampjaar in 1672 kwam daar ook fort Wiericke (nu Fort Wierickerschans) bij. In dat jaar werd er rond die forten geschoten met musketten en kanonnen.
In de 18e eeuw kwam Napoleon naar Nederland. Hij verhardde de lage Rijndijk (De Bree, Rietveld en Weijland) met zand uit Nieuwerbrugse zandgaten.
In Nieuwerbrug is ook een pistool uit die tijd gevonden. Deze kogels werden zeer waarschijnlijk door of tegen de Fransen gebruikt.

Al zijn de kogels erg groot, toch was het moeilijk om er iemand mee te raken. Het verhaal uit de 17e eeuw gaat, dat je pas met een musket moest schieten, als je de kleur van de ogen van je vijand kon zien.

ka004
De forten Pain et Vin en Nieuwerbrug.
vo010
Deze evenaar werd gebruikt om kaas te wegen. De meeste kaasmakende boeren hadden een eigen evenaar om de kaas te wegen, voor ze naar de markt gingen.
Deze evenaar komt uit de Rijntochte, de boerderij met de grote vijver aan de Weijpoort.
In het Kaasmuseum in Bodegraven hangt een grotere evenaar die zeer waarschijnlijk van de zelfde smid is. Dit is te zien aan het handschrift van het jaartal en het afgebeelde hartje. De evenaar uit het museum is van een latere datum.
vo010d1 k
Jaartal 1659


vo010d2 k
Het zelfde hartje als dat op de evenaar in het Kaasmuseum te Bodegraven.

vo035 kvo035 m
Deze zilveren munt is gevonden langs het Jaagpad ter hoogte van de Hossebrug.
Hij is in 1633 geslagen in Antwerpen, dat toen in de Spaanse provincie Braband lag. Ook Holland viel toen onder Philips IV. De munt was dus in Nieuwerbrug ook een wettig betaalmiddel.

Kop
De buste van Philips IV met brede kraag. Het jaartal is gescheiden door een handje.
Tekst: PHIL.IIII.D.G.HISP.ET.INDIAR.REX. 

Munt
Koninklijk wapenschild gedragen door twee leeuwen, juweel van de Orde v.h. Gulden Vlies.
Tekst:  CAR.ARCHID.AVST.DV.X.BVRG.BRAB.ZC.