vo004
Deze vetvanger is gevonden binnen de grachten van het Hof te Waarder. Waarschijnlijk zijn er meer onderdelen gevonden, die uiteindelijk de puzzel meer compleet zullen maken. Links onder ziet u het gleufje om het vet uit te schenken.

Een vetvanger is een lage, langwerpige bak die onder het spit werd gezet en diende om het vet dat bij het roosteren uit het vlees droop, op te vangen.
Het opgevangen vet kon bij en na het roosteren over het vlees worden uitgegoten. Met behulp van een haak kon de bak aan het oog worden opgetild waardoor het vet een hoek instroomde. Met een lepel kon het er zodoende gemakkelijk worden uitgeschept. Ook kon de vetvanger met behulp van de ogen goed ten opzichte van het vuur en braadspit worden gepositioneerd. De vetvanger komt vanaf de 13e eeuw voor. De omvang neemt in de loop van de tijd toe, terwijl de vorm meer rechthoekig wordt. Met de opkomst van zijn lichtere metalen soortgenoot verdwijnt de zware vetvanger van aardewerk in de loop van de 16e/17e eeuw van het toneel.
De vetvanger kwam in onze regio alleen in huishoudens van welgestelde personen voor. Dit duid er weer op dat de commandeur op de Hof van Waarder een goed leven had.

ka001d2 k

Hoff te Waerder op kaart van groot Waterschap van Woerden rond 1670.

vo004 voorbeeld1

Voorbeeld van een vetvanger

bronnen:
www.geschiedenisvanvlaardingen.nl
P.F.A. van Grinsven (AWN
)

vo011
Dit is een fragment van een middeleeuwse kruik, afkomstig uit Duitsland. Hij is voor 1400 bij het Hof van Waarder terecht gekomen.

ka001d2 k

Hoff te Waerder op kaart van groot Waterschap van Woerden rond 1670.

vo030
Dit 17e eeuws walvisschouderblad diende als uithangbord van een herberg in Barwoutswaarder. Op het bord staat een wapen en de tekst “In den Prins van Oranje”
Het is niet bekend of deze herberg ook werkelijk binnen de grenzen van de Brandschouwerij Nieuwerbrug hebben gelegen.
Het is te zien in het Stadsmuseum van Woerden.

 

vo009bvo009a
Deze Friese munt is gevonden langd de Rijksstraatweg (nu Weijland), tegenover de Betlehemkerk. De Rijksstraatweg was voor de aanleg van de A12 een belangrijke verkeersader tussen Utrecht en Leiden.
De randen zijn niet meer mooi rond, zoals bij meer oude munten. Dit komt omdat men aan de randen het zilver voor een deel heeft weggevijld.
De munt is in 1687 geslagen in Fiesland, maar pas later in Nieuwerbrug terecht gekomen.

Voorzijde
Staande geharnaste ridder naar links, kijkend naar rechts. De ridder heeft in zijn rechterhand een opgeheven zwaard. Voor zijn rechterbeen heeft hij een wapenschild vast met daarin het wapen van West-Friesland.
Tekst: DEVS: FORTI: ET - SPES: NOST: (of variant). Dit is voluit: Deus fortitudo et spes nostra, en betekent: God is onze kracht en hoop.

Keerzijde
De wapens van Hoorn, Enkhuizen en Medemblik in de vorm van een driehoek geplaatst onderling verbonden door een versiering. Daartussen de waardeaanduiding 30 ST (30 stuivers) en het jaartal.
Tekst: MO: NOC ARG - ORDIN: - W:FRISIÆ (of variant). Dit is voluit: moneta nova argentum ordinum West-Frisiae. Dit betekent: nieuwe zilveren munt van West-Friesland.

 
ka003
Vestingen en forten in Utrecht, 1684

Op deze kaart zijn verschillende verdedigingswerken van de Oude Hollandse Waterlinie te zien.
Op de bovenste rij, derde van links ziet u 't Fort d' Clijne Wirik, ofwel het huidige Fort Wierickerschans.
In het midden van de bovenste rij ziet u 't Fort Pain & Vin, dat aan de Rijn lag, ongeveer op de plaats waar nu de Bethlehemkerk staat.
Rechts, de derde van boven ziet u 't Fort aan de Nieuwerbrug. Dit lag langs de Dubbele Wiericke op de plaats waar houthandel van de Berg is gevestigd.
De forten Pain & Vin en Nieuwerbrug werden in het rampjaar 1672 opgeworpen als onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie, om de Fransen tegen te houden. Toen de forten dat jaar werden verwoest, met daarbij het gehele dorp, is hiervoor in de plaats het huidige Fort Wierickerschans gebouwd.


Heeft u meer informatie over deze foto, of andere foto's van ons dorp? Help ons dan mee om het verhaal van Nieuwerbrug te vertellen.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

ka003 d3

't Fort aan de Nieuwerbrug (rechts)
Fort Pain & Vin (links)

ka003 d2 k

't Fort d' Clijne Wirik
(Fort Wirickerschans)

 ka003 d1 k

't Fort Pain & Vin

vo033a
vo033b

Deze pan is in de Dubbele Wiericke gevonden, toen hij in 1967 droog lag, na een dijkdoorbraak. Samen met een lepel en sabel, lagen ze op de plaats, waar vroeger fort Nieuwerbrug lag. De kans is groot, dat hij daar door soldaten gebruikt is.

ka003 d3
Fort Pain et Vin (links) en fort Nieuwerbrug (rechts) in 1672.

ka004
Toen de Republiek de zeven verenigde Nederlanden in 1672 werd aangevallen door de Fransen, liet men delen van Holland en Utrecht onder water lopen, om zo de vijand te weren. Op zwakke plaatsen in deze verdediging werrden forten opgeworpen.
In Nieuwerbrug was de bevaarbare Rijn en haar hoge dijken een zwakke plek. Daarom werd een oud 
Fort Nieuwerbrug aan de Dubbele Wiericke opgeknapt. Aan de overkant van de Rijn bouwde men het kleinere Fort Pain et Vin, vernoemd naar de het hier gelegerde regiment en hun aanvoerder kolonel Mozes Pain et Vin. Het lag ongeveer op de plaats waar nu de Bethlehemkerk staat.
Maar in de winter kwamen de Fransen over het ijs toch voorbij Nieuwerbrug. Toen Pain et Vin zag, dat ze Bodegraven in de brand hadden gestoken, vluchtte hij. De forten en ons dorp konden toen tot de grond toe worden afgebrand.
Nadat de Fransen waren verslagen, liet stadhouder Prins Willen III het huidige Fort Wierickerschans bouwen, als vervanging van de twee verwoeste forten.
De grachten van Fort Nieuwerbrug zijn pas in de jaren 50 dichtgegooid. tot die tijd werden ze door de houthandel gebruikt om bomen te wateren.

 
vo008
Vanaf de Tachtig jarige oorlog lagen er in Nieuwerbrug twee forten om de Spanjaarden tegen te houden. Fort Nieuwerbrug, en fort Pain et Vin.  Tijdens het rampjaar in 1672 kwam daar ook fort Wiericke (nu Fort Wierickerschans) bij. In dat jaar werd er rond die forten geschoten met musketten en kanonnen.
In de 18e eeuw kwam Napoleon naar Nederland. Hij verhardde de lage Rijndijk (De Bree, Rietveld en Weijland) met zand uit Nieuwerbrugse zandgaten.
In Nieuwerbrug is ook een pistool uit die tijd gevonden. Deze kogels werden zeer waarschijnlijk door of tegen de Fransen gebruikt.

Al zijn de kogels erg groot, toch was het moeilijk om er iemand mee te raken. Het verhaal uit de 17e eeuw gaat, dat je pas met een musket moest schieten, als je de kleur van de ogen van je vijand kon zien.

ka004
De forten Pain et Vin en Nieuwerbrug.

maart 24